KOYUNCULUK Yol Haritası
1- Yer seçimi2- Ağıl Seçimi, Gerekli alanlar, Ağıl
dizaynı, Ağıl Boyutları3- Gerekli alet ve ekipmanlar 4- Damızlık koyun ve koç
seçimi5- Besleme ( ağılda, merada ve ikisi birlikte)6- Aşılamalar 7- Yapağı8-
Gübre9- Sürü projeksiyonu10-Yatırım Maliyetleri11- Kazanç ve karlılık12- Özet YER SEÇİMİ
1- Taban suyu yüksek olmamalı2-
Meraya yakın olmalı3- Meyilli arazi üzerinde olmalı4- Ağıl kokusunun konutlara
ulaşamayacağı yer ve uzaklıkta olmalı5- Ağıl; güneye veya doğuya dönük olmalı,
kuzey rüzgârlarına kapalı olmalıdır.
AĞIL SEÇİMİ
1- Ağıl, yetiştirme yönüne ve
bölgenin iklimine uygun olmalıdır.2- Ağıl ve dış bölmeler bölgenin hâkim
rüzgârlarından ve soğuktan korunmuş olmalıdır.3- Ağıl, işlerin kolay
görülmesine uygun olarakplanlanmalıdır.4- Ağıl, içerisinde barındırılacak
hayvan sayısına yeterli alana sahip olmalıdır. .5 - Maliyeti düşük olmalı,
yapımında lüksten kaçınılmalıdır.
GEREKLİ ALANLAR
KAPALI ALANLAR
Gebe veya emziren koyunlar için
2,5 metrekare1.Erkek veya dişi toklu için
0,5 metrekare (Toklu = 1 Yaşında erkek ya da dişi)2.Koç için 1,5 metrekare3.Koyun için 1,0 metrekare4.Kuzu için 0,3
metrekare
AÇIK ALANLAR
Açık alanların hayvan başına
kapalı alanlardan en az 0.3 – 0.5 metrekare daha fazla olması istenir. Açık
alanlar nekadar büyük olursa o kadar verim artışı olacaktır.
AĞIL DİZAYNI
Düz-T – U – L Şeklinde dizayn
edilirler.1.Kapalı alanlar ortada bir alan
bırakmak adına malzeme tasarrufu sağlamış olur.2.İdeal olan U dizaynıdır.3.Ağıl
içinde koçların, koyunların, tokluların, kuzuların bulunduğu alanlar ayrılmış
olmalıdır.4.Doğum locaları, revir, eğer fiziki imkan varsa çiftleştirme
alanları bulunmalıdır.5.Kırkım bölümü eğer şartlar uygunsa ayrı
bulunmalıdır.6.Yem deposu ağıldan ayrı ya da ağılın içinde bir bölümde
bulunabilir.7.Tartımların yapılacağı bir kantar bölümü olmalıdır.
AĞIL BOYUTLARI
1.Yükseklik
200 Baştan az olan sürülerde en az 2.75 m2.Yükseklik 200 Baştan büyük olan
sürülerde en az 4 metre olmalıdır.3.Ağıl kapıları 3 m genişlikte 2.75
yükseklikte olmalıdır.4.Pencere alanı taban alanının 1 / 15’ i kadar olmalıdır.5.Yan duvarlar en az 2 m
olmalıdır.6.Çatı eğimi % 20 – 30 olmalıdır.
AĞIL TABANI
1.Toprak
veya ızgaralı sistem olabilir.2.Toprak zeminde hayvan başına 0.5 kg altlık
(sap-saman) serilmelidir.3.Islak, çamur zemin kesinlikle olmamalıdır.4.Izgaralı sistem en iyisidir.
Paraziter hastalıklar minimuma iner.5.Gübre toplanmasına imkan tanır.6.Izgara aralıkları
1.5-2 cm olmalıdır.7.Izgara, toprak zeminden en az 50-60 cm yukarıda kurulmalıdır.8.Izgara
sisteminde koyun başına taban alanı en az 1,5 metrekare olmalıdır.
ALET ve EKİPMANLAR
Yemlikler hayvan başına koyun
için 0.4 m, koç için 0.5 m, kuzu için 0.2 m olmalıdır.1.Suluklar (yalak) kolay ulaşılabilir olmalıdır 2.Tartımlar için kantar
bulunmalıdır.3.Doğumlarda kuzular
için sıcaklık önemlidir. Ufo tarzında ısıtıcılar bulunabilir.4.Küçük bir traktör gereklidir.5.Ot kıyma, yem karıştırma vagonu gereklidir.6.Ayırma işlemi için ayırıcı çitler bulunmalıdır.
En az 1 m yükseklikte olmalıdır.7.Küpeleme, kırkım, aşılama, hortum, kürek vs.
çiftlik içi rutin işler için malzemeler bulunmalıdır.
DAMIZLIK KOÇ ve KOYUN SEÇİMİ
1.Koçlar
kaliteli döl verimine sahip, kondisyonu iyi sağlıklı hayvanlar olmalıdır.2.Her 25 koyun için 1 Koç
bulunmalıdır.3.Dişiler ilk kuzusuna gebe ya da en fazla 1 doğum yapmış olanlardan
seçilmelidir.4.Sürü mümkün olduğunca genç kurulmalıdır.5.Hayvanlar büyük koyunculuk
işletmeleri (Şanlıurfa-Ceylanpınar gibi) ya da TİGEM lerden temin edilmelidir.Köylerden toplanacak ise sağlık taramaları yapılmış
olmalıdır.
BESLEME
1.Mera
beslemesi ideal olanıdır. Hayvanlar sabah meraya çıkmadan önce 150 gr kesif yem
ve akşam meradandöndüklerinde 150
gr kesif yem takviyesi ile beslenmelidirler.2.Meranın elverişli olmadığı
aylarda (kış ayları) sınırsız kaliteli kaba yem ve hayvan başına 400 gr kesif
yemlebeslenmelidirler. Doğuma 1 ay kala kesif yem arttırılabilir.3.Koç katımına 2 hafta kala flushing denilen yoğun
besleme programı ile ikiz gebelik oranı arttırılabilir.4.Koçlar da koç
katımından 2 hafta öncesinde yoğun beslemeye tabi tutulmalıdır.5.Mera koyun
başına meranın durumuna göre hesaplanır. 1 Koyun günlük 6-7 kg kuru madde
tüketmelidir. Merakalitesi hayvan başına kuru madde ihtiyacını
karşılamıyorsa kesif yemle bu açık kapatılmalıdır.6.Koyunlar için ideal mera 4-6 cm yükseklikteki yonca ve çayır
karışımıdır.
7.Mera 1 dönüm
araziye 10 koyun olarak hesaplanır. Eğer mera kalitesiz ise 7 hayvana kadar
düşülebilir.8.Mera münavebeli kullanılacağından ve bir bitkinin ortalama büyüme
süresi 6 hafta olduğundan dolayı 10hayvan için 1 dönüm kuralı 6 ile çarpılmalı yani 100
koyun için en az 60 dönüm arazi ihtiyacı doğmaktadır.
9.Merada
otlatma münavebeli olarak yapılmalıdır. İdeal olan toplam mera alanının 6 ya
bölünmesi ve her alanın 1hafta
kullanılmasıyla 42 gün sonunda diğer bölmedeki otların büyümüş olması
sağlanmalıdır.
10.Kuzular direkt analarından
beslenmelidir. 2.5 ayın sonunda sütten kesilerek kuru ot ve kuzu büyütme
yemlerinegeçilebilir.
11.Koçlar sınırsız kaliteli kaba
yemle beslenebilirler. Çiftleşme dönemine yaklaşıldığında rasyonlarına kesif
yemi deeklemek gerekir.
12.Gebe koyunlar gebeliğin son 1
ayında kesif yemce daha fazla beslenmelidir
.Koyunlar daha çok meraya dayalı olarak beslenen hayvanlardır. İşletmemizde
koyunlar kritik dönemlerin dışındakalan dönemlerde yaşama payı düzeyinde
besleneceklerdir.Kritik dönemler dışında kalan sürede ve kritik
dönemlerdeihtiyaç duyduğu yaşama payı düzeyinde kaba yem miktarının ; mera
imkanlarının müsait olduğu ( 1 şubat – 30haziran tarihleri arasında) dönemlerde
yaşama payının % 80’ ini meradan, % 20’sini kuru yoncadan karşılayacak
şekilde, mera imkanının ortadan
kalktığı (1 temmuz- 31 ocak tarihleri arasında) dönemde de yalnızca yaşama
payıihtiyacı kadar kuru yonca ile beslenecektir.60 kg CA’ ta bir koyunun yaşama
payı ihtiyacı KM üzerinden 1,1 kg’dır. Bu ihtiyacın %80’i meradan, %20’si
kuruyoncadan sağlanacaktır.1100 gr KM ihtiyacı için; meraya ilaveten 250 gr
kuru yonca tüketeceği hesaplanmıştır.
1 yıl boyunca;
1 Şubat – 30 Haziran = 5 ay mera
+ 250 g / gün (toplam 153 gün)1 Temmuz _ 30 ocak = 7 ay mera yok + 1220 g/gün
kuru yonca ( Toplam 212 gün )
AŞILAMALAR
1.Koyunculukta hayatın belirli
dönemlerinde yapılan aşılamalar yanında yılda bir veya iki defa yapılan
aşılamalardavardır.
Brucella Melitensis Rev-1 aşısı
: Bulaşıcı yavru atma aşısı
olarak da bilinir. Aşı 3-8 aylık bütün kuzulara yapılır vehayat boyu bağışıklık
verir.
Çiçek Aşısı:
Yılda bir defa ve sıfat öncesi
yapılır.
Antraks aşısı:
Dalak aşısı olarak bilinir. Yılda
bir defa ve ilkbaharda yapılır.Şap aşısı: Tabak aşısı olarak bilinir. Yılda iki
defa ilkbaharda ve sonbaharda yapılır.
Enterotoksemi aşısı:
Kılçık aşısı olarak bilinir.
Yılda iki defa 21 gün ara ile anız döneminde yapılır.
Ektima aşısı:
Aşı doğumu takiben bütün kuzulara
yapılır ve hayat boyu bağışıklık verir.
YAPAĞI ve GÜBRE
1.Koyunlar
Mayıs ve Haziran ayları arasında kırkılırlar.2.Kırkılacak hayvanlar bir gün
öncesinden aç bırakılırlar.3.Yapağı verimi koyun başına 1.5-2 kg kadardır.4.En iyi kalitede yapağıyı
Merinos koyunu vermektedir.5.Koyunlar yılda ortalama 700 kg gübre çıkarırlar.6.Yaşamlarının büyük bölümü
merada geçtiği için gübre verimlerinden pek yararlanılamaz anca Kış aylarındaızgaralı altlık sistemlerinde gübreden faydalanmak
mümkündür.7.
Koyun gübresi N ve minerallerce
zengindir. Kalitelidir.
SÜRÜ PROJEKSİYONU
* 2010 Yılında kurulan 100 Baş
koyun ve 4 Baş Koç ile başlanıp 300 Koyunda sabitlenecek sürü için projeksiyonaşağıdaki
gibi olacaktır.*
Her 25 koyun için 1 Koç
gereklidir.
1. yıl başlangıç olarak 100 baş
damızlık 1.5-2.5 yaşlı koyun ve 4 baş koç ile projeye başlanacak. Doğum
oranı%1.2 ;ölüm oranı ise %5 olarak alınacaktır. Sürü hedefine ulaşıncaya kadar
anaç sürüden %10’luk bir ayıklamayapılacak ve sürü hedefine ulaşıldıktan sonra
her yıl anaç sürüde %20 ayıklama yapılacak ve doğan dişi kuzularınbelli bir
kısmı damızlık olarak alınarak sürü büyüklüğü yaklaşık olarak 300 de sabit
tutulacaktır.
1.100 Baş
ile başlanacak bir koyun besiciliği işletmesi için en az 5 dönüm arazi ve en az
10 dönüm kaliteli merayaihtiyaç
vardır
.2.Mera münavebeli kullanılacağından ve bir bitkinin ortalama büyüme
süresi 6 hafta olduğundan dolayı 10 hayvaniçin 1 dönüm kuralı 6 ile
çarpılmalı yani 100 koyun için en az 60 dönüm arazi ihtiyacı doğmaktadır.
3.Hedef sürü
büyüklüğü 100 baştan daha fazla olacağından dolayı tavsiye edilen mera alanı en
az 100 dönümolmalıdır.
4.Kapalı
alan olarak 2 dönüm yer yeterli olacaktır.
5.Çiftleşme döneminden 2 hafta
önce koyun ve koçlar yoğun besleme programına alınarak ikizlik oranı
arttırılmalıve çiftleşmeler en uygun zaman olan sabah saatlerinde yapılmalıdır.
6.Mera
münavebeli olarak kullanılmalıdır.
7.Hedef sürüye
ulaşana kadar dişi satışları kontrollü yapılmalıdır.
8.Hedef sürü
sayısına ulaşılınca satışlar tamamen başlayabilir.
9.Çiftleştirmeler
kontrollü ve hormonel girişimlerle senkronize edilmelidir.
10.Kuzu doğumları sıcak aylar
olan bahar aylarına denk getirilmelidir.
11.Meraya çıkan hayvanların rutin
parazit kontrolleri ve koruyucu ilaç uygulamaları yapılmalıdır.
12.Meraya dayalı beslenen
hayvanlarda iz mineral yetersizliğine bağlı hastalıkların oluşmaması adına
merayarastgele yerlere yalama taşları, tuz kalıpları bırakılmalıdır
.13.Ani ölümlerde hemen meranın
kontrolü ve zararlı otların eredike edilmesi çalışmaları yapılmalıdır.
14.Mera mevsiminde ağıl
besisinden mera besisine geçişler kontrollü ve yavaş yavaş alıştırılarak en az
1 haftadayapılmalıdır.
15.Hasta hayvanlar hemen sürüden
ayrılmalı ve sürüde sürekli bir seleksiyon uygulanmalıdır.
16.Yeni alınan hayvanlar varsa en
az 15 gün karantina alanında tutulmalı ve daha sonra sürüye dahil edilmelidir
.17.Sürü sürekli gözlemlenmeli ve
sürünün gerisinde kalanlar yakın gözetime alınmalıdır.
18.Yaptığımız uygulamaların ve
beslenme programının yolunda gidip gitmediğini öğrenmek için rutin haftalık ya
daaylık rastgele tartımlarla kontrol etmeliyiz.
19.Koçları periyodik olarak
değiştirerek sürüdeki kan değişimini sağlamalı ve dolayısı ile genetik
bozuklukları önlemeliyiz
.20.Çiftlik hayvancılığının her
alanında olduğu gibi sürüyü sürekli takip etmeli ve biyogüvenlik, hjyen
kurallarına dikkat etmeliyiz.
YATIRIM MALİYETLERİ
100 Baş
ile başlanıp 300 Başta Sabitlenecek sürü için
ıyı gunler ben kosgep kredısıyle 300 kapasıtelı koyun cıftlıgı acmayı dusunuyorum bunun malıyetını bana cıkartabılırmısınız koyumuzun cok buyuk bı merası var 800 bın donum cıvarında bu mera devlete aıt ama hayvanları otlatabılıyoruz ve ben ramanov koyunu cıftlıgı kurmak ıstıyorum traktorumde var ama tek sıkıntı yer onuda kosgep destegını alabılırsem arazıyıde bu para ıle alıcam 300 kapasıtelı koyun cıftlıgı ıcın ne kadar malıyet gereklı sımdıden tesekkurler.
YanıtlaSil